Dlaczego starsza osoba nie śpi w nocy? Poznaj przyczyny i porady

Zaburzenia snu u osób starszych są bardzo częstym zjawiskiem i mogą znacząco wpływać na jakość życia. Bezsenność, która objawia się zbyt krótkim lub nieregenerującym snem, występuje, gdy problemy z zaśnięciem lub utrzymaniem ciągłego snu pojawiają się przez ponad 3 noce w tygodniu. Może mieć charakter krótkotrwały (do 3 tygodni) lub przewlekły, jeśli trwa dłużej. Przyczyn bezsenności u osób starszych jest wiele, w tym zarówno czynniki psychologiczne, takie jak stres. Warto dowiedzieć się, dlaczego starsza osoba nie śpi w nocy, by zadbać o jej komfort życia.

Czym są zaburzenia snu?

Bezsenność starcza dzieli się na wiele rodzajów, ma też różne przyczyny. Może dotyczyć nieprawidłowego czasu trwania snu lub niepożądanych zachowań występujących w jego trakcie. Do najczęstszych zaburzeń snu zalicza się:

• bezsenność,
• narkolepsję,
• zaburzenia oddychania w czasie snu,
• zespół niespokojnych nóg,
• zaburzenia rytmu okołodobowego,
• parasomnie.

Prawidłowy sen powinien trwać 8 godzin i zarówno jego niedobór, jak i nadmiar mogą mieć negatywne skutki fizyczne i psychiczne. W ciągu roku występowanie bezsenności dotyczy około 35% osób, a na nadmierną senność skarży się z kolei 7,1% populacji. Zaburzenia snu są niestety źródłem cierpienia i problemów w codziennym funkcjonowaniu, a mimo to często pozostają nierozpoznane i nieleczone lub nieprawidłowo diagnozowane.

Bezsenność starcza, czyli dlaczego starsza osoba nie śpi w nocy

Bezsenność starcza jest dodatkowo pogłębiana przez zmiany związane z wiekiem, takie jak modyfikacje naturalnego rytmu dobowego. Seniorzy często odczuwają senność we wczesnych godzinach wieczornych, a wczesne poranne budzenie staje się dla nich normą, co zaburza prawidłowy rytm dnia. Struktura snu u osób starszych staje się płytsza, co oznacza, że mają oni więcej wybudzeń i łatwiej się budzą, nawet z powodu niewielkich zakłóceń, bodźców zewnętrznych czy wewnętrznych. Dolegliwości bólowe, typowe dla wieku podeszłego, takie jak problemy ze stawami czy bóle mięśni, dodatkowo komplikują zasypianie i utrzymanie snu. Choroby urologiczne, które często dotyczą osób starszych, prowadzą do konieczności częstego oddawania moczu w nocy, co skutkuje częstymi przebudzeniami. To tylko niektóre przyczyny bezsenności u osób starszych.

Bezsenność u seniora może być spowodowana lekami

Starsza osoba nie śpi w nocy również z powodu leków, jakie przyjmuje. Niektóre z nich mają działania niepożądane wpływające na jakość snu, takie jak trudności z zasypianiem, częste przebudzenia nocne, a także koszmary senne. Jeśli zastanawiasz się, dlaczego starsza osoba krzyczy w nocy, powodem mogą być właśnie leki. To powoduje, że osoby starsze mogą doświadczać bezsenności jako skutku ubocznego leczenia farmakologicznego. Gdy podejrzewasz, że bezsenność u seniora spowodowana jest lekami, koniecznie zgłoś się do lekarza. Być może wymiana leków poprawi sen seniora. Warto też zwrócić uwagę na styl życia, jaki prowadzi osoba starsza. Często jest to tryb mało aktywny, nawet u osób, u których nie występują przeciwwskazania zdrowotne do podejmowania aktywności fizycznej. Duża część seniorów pozostaje przez większość czasu w domu, ogląda telewizję czy czyta gazety w pozycji siedzącej lub leżącej, nierzadko też izolując się od ludzi. To również ma wpływ na bezsenność u osób starszych.

Bezsenność seniora – jak sobie z nią radzić?

O ile to możliwe, warto nakłonić osobę starszą do unikania drzemek w ciągu dnia. Nadmierna senność u osób starszych może być jedną z przyczyn bezsenności w nocy. W miarę możliwości zwiększaj też aktywność fizyczną oraz wprowadzaj stały rytm spożywania posiłków. Warto również trzymać się ustalonego harmonogramu dnia. Dobrze, aby był on zbliżony do tego, który senior prowadził w przeszłości, gdy był aktywny zawodowo. Ważna jest oczywiście też wizyta u lekarza i ustalenie przyczyn zaburzeń snu u podopiecznego. Być może możliwa będzie np. zmiana niektórych leków, które wzmagają te problemy.

Aby zniwelować zaburzenia snu u osoby starszej, można wprowadzić kilka prostych nawyków. Poza aktywnością fizyczną i stworzeniem planu dnia, o których już pisaliśmy, możesz zaproponować też inne rozwiązania. 

• Nakłoń seniora, aby nie spędzał ostatnich 1-2 godzin przed snem, oglądając telewizję, ponieważ utrudnia to późniejsze zasypianie. Czas ten można wykorzystać na czytanie książki, rozmowę, czy np. wyjście do ogrodu i przewietrzenie się. 
• Otwórz okna sypialni przed snem, dopuszczając świeże powietrze. Przy okazji obniżysz temperaturę w pokoju, która nie powinna być zbyt wysoka (najlepiej, gdy ma ok. 18-20°C).
• Jeśli senior budzi się wczesnym rankiem i ma problem z zaśnięciem, możesz spróbować zasłaniać okna na noc ciemnymi zasłonami, tak aby poranne słońce nie rozjaśniało sypialni. 
• Tworząc z podopiecznym plan dnia, uwzględnij w nim dokładnie porę pobudki i pójścia spać, aktywności w ciągu dnia i posiłki.
• Pamiętaj, aby ostatni posiłek spożywać maksymalnie 2 godziny przed snem. Kolacja nie powinna być tłusta i ciężkostrawna. Również picie napojów warto ograniczyć przed snem, aby uniknąć nocnego wstawania do toalety. Natomiast gdy podopieczny jest fanem kawy, wytłumacz mu, że lepiej nie pić jej późnym popołudniem i wieczorem, ponieważ nie pomoże to w zasypianiu.

Choć przyczyny bezsenności u osób starszych są różnorodne, a dokładne poznanie tego zagadnienia wymaga czasu i obserwacji, jesteś w stanie dopracować higienę snu seniora za pomocą kilku prostych czynności. Szkolenia dla opiekunek osób starszych umożliwią Ci jeszcze lepsze zrozumienie stanu zdrowia swojego podopiecznego – pamiętaj, że edukacja to najlepsze, co możesz zrobić dla siebie i seniora. Koniecznie sprawdź, jaka praca jako opiekunka w Niemczech na Ciebie czeka i wprowadź swoją wiedzę w życie.