Splątanie u osób starszych. Skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?

Świadomość jest stanem psychicznym, w którym jesteśmy zdolni do odbierania, rejestrowania i przetwarzania bodźców z zewnątrz. Jest stanem, w którym zdajemy sobie sprawę z procesów zachodzących wewnątrz nas samych. Zdarzają się jednak przypadki, gdy owa świadomość zostaje zaburzona. Jednym z nich jest splątanie u osób starszych. Co leży u podstaw stanu splątania i jak pomóc seniorowi z zaburzeniami świadomości?

Czym jest splątanie u osób starszych?

Poziom naszej świadomości świadczy o stanie naszego mózgu. Zaburzenia świadomości są więc sygnałem alarmowym, które mogą dowodzić nieprawidłowości w jego działaniu. Splątanie u osób starszych to jakościowe zaburzenie świadomości, które jest przejawem poważnej dysfunkcji mózgu. Oznacza, że chory zachowując stan przytomności, wykazuje się chaotycznym zachowaniem. Jego myślenie, mowa, ale również wspomniane zachowanie wydają się dziwne, nielogiczne i nieadekwatne do zaistniałej sytuacji.

Jak wygląda splątanie u osób starszych i jak długo trwa?

Stan splątaniowy rozpoznajemy wówczas, gdy chory wydaje się całkowicie przytomny, ale jego działania są chaotyczne i całkowicie pozbawione logiki. Stan, w którym chory nie jest w stanie prawidłowo odbierać rzeczywistości i własnej osoby, może nieść za sobą wiele konsekwencji, dlatego warto wiedzieć, w jaki sposób rozpoznać splątanie u osób starszych i czym jeszcze może się ono objawiać.


Wśród najczęstszych objawów splątania możemy wyróżnić:

  • zaburzenia uwagi, pamięci i koncentracji,
  • dezorientacja,
  • chaotyczna i nielogiczna mowa,
  • pobudzenie ruchowe ograniczone do małej przestrzeni,
  • powtarzanie bezcelowych ruchów, takich jak np. drapanie,
  • występowanie omamów i urojeń.

U niektórych pacjentów możemy zaobserwować naprzemienne występowanie stanu pobudzenia i całkowitej demobilizacji, przypominającej stan śpiączki. Zespół splątaniowy może utrzymywać się przez kilka dni, ale może występować również przez dłuższy czas. Jego pochodną jest stan niepamięci oznaczający, że chory nie ma świadomości tego, co wydarzyło się podczas trwania splątania. Warto również wiedzieć, że splątanie u osoby starszej może być sygnałem zapowiadającym rozwijającą się śpiączkę, ale może również prowadzić do śmierci.

Przyczyny splątania u seniorów

Stan splątania bardzo często spowodowany jest procesem starzenia się i naturalnym zmniejszaniem się liczby komórek nerwowych w mózgu. Wówczas dochodzi do osłabienia stabilności jego działania, co może również prowadzić do trudności z zachowaniem pełnej świadomości. Najczęściej splątanie u osób starszych łączone jest z problemami natury neurologicznej, jednak warto wiedzieć, że u podstaw zespołu splątaniowego mogą leżeć również inne jednostki chorobowe, w przebiegu których dochodzi do uszkodzenia mózgu. Wśród nich wymienić możemy chociażby udar mózgu, miażdżycę powodującą jego niedokrwienie, padaczkę, urazy czaszkowo-mózgowe czy krwotok podpajęczynówkowy. W niektórych przypadkach splątanie może być również skutkiem zatrucia pokarmowego i odwodnienia organizmu, niedotlenienia, silnego stresu czy zaburzeń metabolicznych. Niewydolność krążenia, zaburzenia rytmu serca, ale także niedocukrzenie – to wszystko może prowadzić do zaburzeń świadomości u seniorów.

Czy można zapobiec splątaniu u osób starszych i jak pomóc seniorowi w problemie?

Splątanie u osób starszych z racji wieku może wydawać się stanem absolutnie naturalnym, jednak warto pamiętać, że każdy epizod splątania powinien zostać skonsultowany ze specjalistą. Stan ten zagraża rozwojem śpiączki, a w efekcie może prowadzić nawet do śmierci. U starszych osób może być również stanem terminalnym, który oznacza końcową fazę życia. Wyjątkiem niewymagającym pilnej konsultacji są jedynie sytuacje, kiedy epizody zaburzeń świadomości i splątania występowały wcześniej, zostały zdiagnozowane i wdrożone zostało leczenie przyczynowe. A w jaki sposób możemy pomóc seniorowi w stanie splątania?


Osoba sprawująca opiekę nad seniorem musi dbać przede wszystkim o takie kwestie jak:

  • podawanie leków i przestrzeganie zaleceń lekarskich,
  • dbałość o odpowiednie nawodnienie i odżywienie seniora,
  • zachęcanie do aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości podopiecznego,
  • zapewnienie warunków do spokojnego i długiego odpoczynku,
  • opanowane i spokojne zachowanie dające podopiecznemu poczucie bezpieczeństwa,
  • przestrzeganie stałego planu dnia seniora i unikanie stymulacji zbyt dużą ilością bodźców.

Wiedza dotycząca tego, czym jest splątanie u osób starszych i jak je rozpoznać, ale także w jaki sposób pomóc choremu, jest niezbędna w przypadku osób świadczących opiekę nad seniorami. Opiekunowie muszą wiedzieć, jak reagować w kryzysowych sytuacjach i jak pomóc podopiecznemu. W znalezieniu zatrudnienia w opiece nad seniorami może pomóc agencja opiekunek w Niemczech. Kraj ten daje w tej kwestii ogromne możliwości rozwoju, a aktualne zlecenia dla opiekunek w Niemczech dostępne są na stronie MEDIPE.