Nadmierna senność u osób starszych jest w stanie bardzo skutecznie obniżyć jakość ich życia. Gdy starsza osoba prawie cały czas śpi w ciągu dnia, może to być sygnał, że z jej organizmem dzieje się coś niepokojącego. W poniższym tekście odpowiemy na pytania, jakie są przyczyny i objawy senności u osób starszych, jak wygląda leczenie takiej dolegliwości oraz jakie działania profilaktyczne możemy podjąć, aby uniknąć tego problemu.
Najczęstsze przyczyny nadmiernej senności u osób starszych
Przyczyn zbyt dużej ilości snu u osób starszych może być kilka. Od tych najmniej niepokojących, związanych z naturalnym procesem starzenia się, po te, które mogą być zwiastunem pojawiających się poważnych chorób i dolegliwości. Czemu zatem, starsza osoba tak dużo śpi?
- Spadek produkcji melatoniny i skrócony czas snu głębokiego. Melatonina jest hormonem odpowiadającym za utrzymanie prawidłowego rytmu dobowego. Wraz z wiekiem, jej produkcja spada, co może skutkować częstym przebudzaniem się w nocy i trudnościami z zasypianiem. Istotnym czynnikiem jest również fakt krótszego czasu snu w fazie NREN (głęboki, najbardziej regenerujący sen), przez co osoby starsze często budzą się zmęczone i mało wypoczęte.
- Skutki uboczne leków. Leki m.in. przeciwbólowe, uspokajające i przeciwdepresyjne mogą wywoływać skutek uboczny w postaci ciągłego zmęczenia i senności. Jeśli zauważymy, że po konkretnych lekach osoba starsza prawie cały czas śpi i jest stale zmęczona, warto poinformować o tym fakcie członków rodziny lub lekarza.
- Zła higiena snu. Nieprzewietrzona sypialnia, zbyt duża ilość światła wpadająca do pomieszczenia, oglądanie telewizji lub korzystanie z telefonu bardzo późną porą – te wszystkie czynniki przekładają się na niską jakość snu w porze nocnej. Skutkuje to niewyspaniem i nadmierną sennością w ciągu dnia.
- Nieodpowiednia dieta. Spożywanie ciężkich potraw, picie alkoholu oraz napojów zawierających kofeinę skutecznie zaburza jakość snu w porze nocnej, powodując przy tym uczucie zmęczenia i senność za dnia.
- Brak aktywności fizycznej. Siedzący, mało aktywny tryb życia i brak pobudzenia organizmu wykonywaniem różnych czynności, często prowadzi do przesadnej senności i ogólnego osłabienia organizmu.
- Choroby przewlekłe. Przy jakiej chorobie dużo się śpi? Nadmierna senność u osób starszych pojawia się w wyniku m.in. depresji, cukrzycy, niewydolności serca, arytmii, choroby Parkinsona czy demencji.
Objawy nadmiernej senności u osób starszych
Oczywiście najbardziej dostrzegalnym objawem nadmiernej senności jest to, iż starsza osoba prawie cały czas śpi w ciągu dnia. Symptomów jest jednak więcej i można je opisać bardziej szczegółowo. Należą do nich m.in.:
- Trudności z utrzymaniem czujności. Krótkie, niezamierzone drzemki w ciągu dnia. Osoba często zasypia np. w trakcie oglądania telewizji, czytania lub po zjedzeniu posiłku.
- Problemy z koncentracją. Deficyt snu w ciągu nocy i nadmierna senność za dnia powodują, że mózg pracuje wolniej, a osoba starsza ma problemy ze skupieniem i pamięcią krótkotrwałą. Przyswajanie nowych informacji, kontynuowanie rozmowy czy wykonywanie czynności intelektualnych jest dla niej o wiele bardziej skomplikowane.
- Wahania nastroju. Osoby cierpiące na nadmierną senność mogą być bardziej nerwowe i drażliwe – szybko wpadają w złość i bardzo łatwo jest wyprowadzić je z równowagi.
- Brak motywacji i energii. Gdy starsza osoba dużo śpi, jej motywacja i chęć wykonywania różnych czynności w ciągu dnia spadają. Staje się bierna, flegmatyczna i niechętna na aktywności, która wcześniej sprawiały jej radość.
Leczenie nadmiernej senności u osób starszych
Jako opiekun osoby starszej, stale monitorujmy jakość snu naszego podopiecznego i reagujmy na wszystkie niepokojące zmiany. Pytajmy go, czy spokojnie śpi, jak często budzi się w ciągu nocy oraz czy ma problemy z ponownym zaśnięciem. Obserwujemy też Jego zachowanie za dnia – jeśli problemy z nadmierną sennością w ciągu dnia pojawiają się notorycznie i trwają dłużej niż miesiąc, musimy podjąć kroki: powiadomić krewnych lub skonsultować to z lekarzem.
Internista może wprowadzić np. suplementację melatoniny, magnezu oraz witamin D i B12 – mogą one pozytywnie wpłynąć na jakość snu w nocy i pomóc w rozwiązaniu problemu. Kolejnym krokiem jest zmiana lub ograniczenie leków, które wywołują nadmierną senność i zmęczenie. Jeśli to nie przyniesie skutku – konieczne może być wdrożenie leków na receptę, stosowanych w leczeniu narkolepsji. Jednym z takich preparatów jest modafinil, który dodatkowo zwiększa czujność i podnosi energię, nie wywołując przy tym skutków ubocznych.
Profilaktyka
Będąc opiekunem osoby starszej, która może w przyszłości borykać się z nadmierną sennością, powinniśmy postawić przede wszystkim na profilaktykę, aby nie dopuścić do wystąpienia takiego problemu. Warto także stale podnosić swoje kwalifikacje – zapewniają je specjalnie organizowane szkolenia dla opiekunów osób starszych.
- Odpowiednie warunki do snu. Wygodny materac i poduszka oraz codzienne wietrzenie sypialni – zadbajmy o optymalną temperaturę (około 20 stopni Celsjusza dla osób starszych).
- Właściwa dieta. Niespożywanie ciężkostrawnych potraw wieczorem, całkowite ograniczenie alkoholu oraz napojów zawierających kofeinę i cukier, dieta bogata w witaminy B12 i D, cynk, żelazo i magnez – to wszystko pozwoli Seniorowi spokojniej zasnąć w nocy, dzięki czemu będzie budził się wyspany i pełen energii.
- Aktywność fizyczna. Mało obciążające ćwiczenia, codziennie spacery czy nawet lekkie prace domowe sprawią, że wieczorem osoba starsza będzie zmęczona i łatwiej będzie Jej zasnąć. Ważne jest jednak, aby nie wykonywać ćwiczeń wieczorami i bezpośrednio przed snem, gdyż to pobudzi organizm i utrudni zaśnięcie.
- Unikanie światła w nocy. Sypialnia powinna być odpowiednio zaciemniona, aby w nocy nie przebijało się do niej np. światło z latarni miejskich. Na godzinę przed snem warto także ograniczyć korzystanie z telefonu komórkowego i wyłączyć telewizor..
- Odprężenie i relaks. Postawmy na wyciszenie organizmu, aby spokojnie przygotować się do snu. Głośne oglądanie telewizji (np. horrorów), żywiołowe rozmowy z bliskimi czy ćwiczenia fizyczne niepotrzebnie pobudzą organizm i wprowadzą go w nieodpowiedni stan.
- Regularny rytm dnia. Seniorzy cenią sobie spokój i rutynę. Ustalmy stałe godziny wstawania i kładzenia się spać. Pozwoli to na utrzymanie odpowiedniego trybu zegara biologicznego, dzięki czemu w ciągu dnia osoba starsza będzie miała więcej energii.
Znasz język niemiecki i masz doświadczenie w opiece? Sprawdź nasze oferty pracy w Niemczech dla Opiekunów osób starszych.
Terrst.
