Samotność wśród osób starszych. Jak pomóc Seniorowi?

Samotność może mocno doskwierać osobom w każdym wieku. Nie ulega jednak wątpliwości, że z racji wielu czynników, osoby starsze są na nią najbardziej narażone. Z poniższego tekstu dowiesz się, jak duża jest skala i jakie są przyczyny tego problemu, czym objawia się samotność osób starszych oraz – co najważniejsze – jak możesz pomóc seniorowi w walce z samotnością. 

Samotność osób starszych – skala i powaga problemu

Jak poważne jest zjawisko samotności wśród Seniorów? Niestety, według dotychczasowych, wielu przeprowadzonych w Europie badań, blisko 40% osób powyżej 60. roku życia cierpi na samotność, natomiast niemal połowa osób po 80. roku życia, znacząco odczuwa brak obecności drugiego człowieka obok. Te dane jasno pokazują nam, że problem osamotnienia osób starszych jest bardzo poważny i nie należy go bagatelizować. W Europie, przede wszystkim w krajach szeroko rozwiniętych, liczba osób starszych stale rośnie, wskutek czego samotność osób starszych stała się jednym z najważniejszych problemów społecznych, któremu należy przeciwdziałać.

Samotność osób starszych  – główne przyczyny

Do głównych powodów samotności wśród osób starszych należą:

1. Wdowieństwo – śmierć partnera życiowego, z którym współżyło się przez wiele lat, bez wątpienia pozostawia uczucie pustki i permanentnego bólu psychicznego. Osoba starsza często jest wtedy „skazana” na mieszkanie w pojedynkę i spędzania zdecydowanej większości dnia w samotności, co negatywnie odbija się na Jej samopoczuciu. 
2. Pogorszenie stanu zdrowia – choroby przewlekłe, ograniczenia ruchowe, niepełnosprawność i niedołężność znacznie utrudniają utrzymywanie kontaktów towarzyskich. Seniorzy zmagającymi się z poważnymi chorobami o wiele rzadziej wychodzą z domu, nie mają też sił na aktywności, dzięki którym utrzymywali stałe relacje z innymi osobami.  
3. Emerytura – przejście na zasłużoną emeryturę, choć ma wiele plusów i może otworzyć mnóstwo możliwości, niesie też ze sobą pewne zagrożenia. Dla wielu osób to właśnie praca jest głównym źródłem utrzymywania regularnych kontaktów z innymi ludźmi (m.in. współpracownikami) i socjalizacji wśród młodszych pokoleń. Emerytura może zatem nagle i niespodziewanie wytworzyć pustkę, którą bardzo ciężko jest zapełnić. 
4. Wyprowadzka młodszego pokolenia – gdy dzieci osób starszych stają się dorosłe i niezależne, ich wyprowadzka z domu rodzinnego jest nieunikniona. Niestety, często są to przenosiny do innego miasta lub nawet kraju, co skutkuje oddaleniem fizycznym i coraz rzadszym utrzymywaniem kontaktów ze starszymi członkami rodziny. 
5. Wykluczenie cyfrowe – bardzo szybki postęp technologiczny sprawia, że osoby starsze mają trudności z utrzymywaniem komunikacji z dziećmi oraz wnukami. Nierzadko prowadzi to do niemal całkowitego zerwania kontaktu z młodszymi pokoleniami, które są obecne przede wszystkim w Internecie. 

Objawy i osamotnienia osób starszych

Samotność wśród osób starszych może nieść ze sobą bardzo poważne implikacje zarówno fizyczne, jak i psychiczne. 

Badania jasno wskazują, iż przewlekła samotność osłabia układ odpornościowy, może wywoływać lęk społeczny oraz poważnie obniżyć poczucie własnej wartości i samoocenę. Brak kontaktów społecznych i alienacja w sposób znaczny przyspieszają rozwój demencji i wpływają na spadek funkcji poznawczych. Osoba zmagająca się z samotnością może skarżyć się na bóle głowy, bezsenność i przewlekłe zmęczenie. Permanentne przygnębienie, połączone z pogodzeniem się w sytuacji, w której się znalazła, finalnie skutkuje całkowitym wycofaniem się z życia społecznego i totalną izolacją. 

Samotni starsi ludzie są narażeni przede wszystkim na:

• depresję starczą,
• cukrzycę typu 2 (ma to związek z produkcją dużych ilości kortyzolu, którego nadmiar może prowadzić do nadmiaru spożywanego jedzenia i zwiększonej insulinoodporności), 
• udar mózgu,
• choroby serca,
• demencję i chorobę Alzheimera. 

Samotność osób starszych – pomoc i działania

Z osamotnieniem wśród Seniorów można, a wręcz należy walczyć na wielu poziomach. Opiekun osoby starszej odgrywa kluczową rolę w walce z samotnością Seniora. Codzienny kontakt i stworzenie ciepłej, przyjaznej relacji może zminimalizować poczucie osamotnienia i wyraźnie poprawić jakość życia Seniora. 

Bardzo przydatne w tej kwestii mogą okazać się szkolenia dla opiekunów osób starszych, dzięki którym możesz stale podnosić swoje kwalifikacje w branży opiekuńczej. 

Jak zatem można wesprzeć starsze osoby, które odczuwają samotność? 

1.  Rozmowy i wspólne rytuały – codzienne poświęcenie czasu na rozmowę i wysłuchanie Seniora jest bardzo istotne, dzięki temu poczuje się on doceniony i ważny. Ponadto wspólne wykonywanie, nawet prozaicznych czynności, jak przygotowywanie śniadania, picie kawy, oglądania ulubionego serialu, które z czasem mogą przerodzić się w rytuał, sprawią, że osoba starsza poczuje się bezpieczniej i pewniej. 
2. Pomoc w utrzymywaniu kontaktów z członkami rodziny – postarajmy się nauczyć naszego Podopiecznego obsługi smartfonu lub laptopa. Pokażmy Mu, jak przeprowadzić rozmowę video lub wysłać wiadomość głosową. Odezwijmy się też do krewnych Podopiecznego i dajmy im do zrozumienia, że powinni pamiętać o swoim starszym członku rodziny. Jeśli to możliwe – postarajmy się zaplanować małe spotkanie rodzinne (np. w formie niespodzianki), które na pewno ucieszy Seniora. 
3. Zajęcia dla Seniora – jeśli wiemy, jakie hobby ma nasz Podopieczny, warto dowiedzieć się, czy w okolicy istnieje także np. klub Seniora, dzięki któremu osoba starsza będzie mogła realizować swoje pasje wspólnie z innymi Seniorami. Być może też odkryje w sobie nowy talent, o którym wcześniej nie wiedziała. Niemal w każdej miejscowości istnieje placówka, która organizuje cykliczne spotkania dla osób starszych. Takie spotkania wzmacniają samoocenę, pomagają w nawiązywaniu nowych znajomości oraz budują uczucie przynależności społecznej. 
4. Stymulacja fizyczna i umysłowa – spędzajmy z Seniorem czas na aktywnościach, które pobudzą do działania zarówno Jego ciało, jak i umysł. Wspólne czytanie, granie w gry planszowe, spacery, wizyty w muzeum lub kinie, ciągłe rozwijanie zainteresowań – to wszystko nie tylko pozytywnie wpłynie na zdrowie Seniora, ale także poprawi Jego nastrój, a Nam pomoże w nawiązaniu z Nim bliższej więzi.
5. Współpraca ze specjalistami – jeśli to konieczne, możemy zgłosić się o pomoc do psychologa lub terapeuty, którzy w profesjonalny sposób doradzi i pomoże, jak radzić sobie z samotnością osoby starszej. Dobrym rozwiązaniem może okazać się zapisanie osoby starszej do grupy wsparcia, gdzie będzie mógł się spotykać z osobami zmagającymi się z tym samym problemem.

Pamiętajmy, aby nigdy nie działać pochopnie i wszystkie kroki konsultować zarówno z członkami rodziny, jak i Seniorem. Odpowiednie, długotrwałe działanie na wielu płaszczyznach, połączone ze współpracą bliskich i otoczenia, może przynieść znaczące korzyści i skutecznie pomóc osobie starszej w Jej walce z samotnością.

Znasz język niemiecki i jesteś osobą empatyczną, która chciałaby wykorzystać swoje umiejętności i kompetencje w praktyce? Jeśli tak, sprawdź nasze oferty pracy w opiece w Niemczech.