Choroba Alzheimera – Przyczyny, objawy, leczenie

Pracując jako opiekunka osób starszych w Niemczech, trzeba liczyć się z tym, że naszego podopiecznego może dotknąć choroba Alzheimera. Czym jest Alzheimer? Jakie są czynniki powodujące tę chorobę? Jakie są objawy i czy można opóźnić rozwój choroby? Na wszystkie te pytania odpowiadamy w poniższym tekście.

Alzheimer – co to za choroba?

Choroba Alzheimera to choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do otępienia. Jej nazwa pochodzi od nazwiska Aloisa Alzheimera, który w 1907 roku po raz pierwszy opisał przypadek Augusty D., cierpiącej na to schodzenie. Jej przyczyny oraz powstawanie nie zostały do końca poznane. Na Alzheimera chorują najczęściej osoby starsze, które ukończyły 65 rok życia, dlatego tak często wiązana jest z mniejszą sprawnością umysłową z powodu wieku. Proces choroby powoduje uszkodzenia w korze mózgowej, co w konsekwencji prowadzi do kłopotów z mową, pamięcią czy myśleniem. Alzheimer to dolegliwość, która rozwija się bardzo powoli i z czasem powoduje problemy w życiu codziennym. Zaburzenia pamięci i obniżenie ogólnej aktywności psychicznej u pacjenta stopniowo narastają i prowadzą do coraz większych problemów. Dołączają się zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni. Chorzy wielokrotnie dopytują się o dzień i godzinę oraz zaczynają się gubić w dotychczas znanym sobie otoczeniu, np. w drodze do domu, w parku lub na sąsiedniej ulicy. Dochodzi również do częstszych zmian nastroju, narasta niechęć do podejmowania jakichkolwiek czynności i apatia. W tym czasie często osoby te są odbierane przez otoczenie jako przygnębione, a nawet depresyjne.

Warto również zaznaczyć, że chory na Alzheimera cierpi również na demencję starczą. To jedna z jej form, o czym z pewnością warto pamiętać, opiekując się seniorem. Szeroka wiedza na temat obu tych schorzeń może być pomocna dla opiekuna, który dzięki temu lepiej zrozumie swojego podopiecznego oraz zachodzące w nim zmiany.

Choroba Alzheimera – etapy

Przebieg choroby można podzielić na trzy okresy – otępienie lekkie, umiarkowane i głębokie.

Otępienie lekkie – charakteryzuje się zaburzeniem pamięci, lecz nie ogranicza samodzielnej egzystencji chorego. Pojawiają się częste zadawania tych samych pytań, kłopoty z przypominaniem sobie pewnych zdarzeń. Chory często szuka przedmiotów, ma trudności w znalezieniu właściwego słowa oraz w zapamiętywaniu krótkich informacji. Pojawiają się także problemy z liczeniem pieniędzy czy prostymi działaniami matematycznymi. Zaburzenia zachowania w tym okresie są nieznaczne, jednakże mogą wystąpić takie zachowania jak: apatia, drażliwość, obojętność czy depresja.
Otępienie umiarkowane – w tym okresie narastają trudności w samodzielnym funkcjonowaniu chorego, co staje się coraz bardziej zauważalne przez bliskich i otoczenie. Na tym etapie chory gubi się w znanej okolicy, zapomina imion bliskich osób, ma problemy z wykonywaniem prac domowych i z trudem radzi sobie z bardziej złożonymi zadaniami. Pojawia się także problem z rozpoznawaniem znajomych osób. Ponadto, chory ma coraz większe trudności w rozumieniu mowy. Nasilają się także zaburzenia zachowania pod postacią nasilonej apatii, drażliwości czy depresji. Pojawia się także bezsenność i trudności w zasypianiu. W tej fazie potrzebny jest nadzór i pomoc drugiej osoby.
Otępienie głębokie – na tym etapie choroby wymagany jest nadzór drugiego człowieka, chory nie rozpoznaje bliskich , zanika także umiejętność przypominania sobie. Zasób słów robi się coraz uboższy. Chory nie potrafi już sam się ubrać, trafić do domu. Przestaje także dbać o higienę osobistą. Zdolności werbalne oraz możliwości poruszania się ulegają w dużym stopniu ograniczeniu. W sferze zaburzeń psychicznych pojawia się agresja i niepokój. Stopniowo zanikają reakcje na bodźce zewnętrzne. Niezbędna jest całodobowa opieka.

Alzheimer – przyczyny

Nie są znane czynniki, które wywołują pojawienie się u danej osoby choroby Alzheimera – wskazuje się jednak na pewne predyspozycje genetyczne u niektórych z nich. Jakie są zatem czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo choroby Alzheimera?

Starszy wiek.
Płeć żeńska.
Cukrzyca.
Nadciśnienie tętnicze.
Podwyższony cholesterol.
Posiadanie członka rodziny z tą samą chorobą.
Niskie wykształcenie – krótki czas nauki.

Leczenie Alzheimera nie jest możliwe, ale opóźnienie choroby tak

Co prawda nie znaleziono jeszcze farmaceutycznego rozwiązania na chorobę Alzheimera, jednak przeprowadzono obiecujące badania, które mogą wskazywać prawdopodobne przyczyny, metody leczenia, a nawet sposoby na spowolnienie postępowania choroby. Jak można zapobiegać lub opóźnić rozwój choroby?

Gimnastyka umysłu. Zamień czas spędzany codziennie przed telewizorem na czynności, które wymagają wysiłku intelektualnego. Możesz na przykład rozwiązywać krzyżówki, grać w gry planszowe, grać na instrumencie, czytać książki. Dobrym pomysłem jest również rozwijanie bądź nabywanie nowych umiejętności – zapisz się np. na kurs języka obcego.
Aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenie przynajmniej 3 razy w tygodniu pomaga zachować dobrą sprawność umysłu. Dobrze wpływa również energiczny, półgodzinny spacer na świeżym powietrzu. Jest dużo sposobów na aktywne spędzanie wolnego czasu w towarzystwie innych ludzi – warto przemyśleć dodatkowe zajęcia, np. kurs tańca, dołączenie do amatorskiego koła teatralnego itp.
Prawidłowa dieta. Należy ograniczyć spożywanie tłuszczów nasyconych. Jedz więcej ryb, a mniej mięsa. Korzystnie na opóźnienie choroby Alzheimera wpływa jedzenie warzyw bogatych w antyoksydanty. Są to na przykład: brokuły, kalafior, szpinak, brukselka, marchew. Warto wypróbować kurację ziołową – zwróć szczególna uwagę na szałwię, miłorząb japoński czy kurkumę. Należy uzupełniać dietę o witaminy z grupy B.

Choroba Alzheimera a opieka nad seniorem

W pierwszej kolejności należy zadbać o najbliższe otoczenie chorego. Jeżeli nie zatroszczyła się o to rodzina, warto zasugerować zmiany, które nie tylko pomogą choremu, ale też opiekunowi. Przede wszystkim zaleca się zabezpieczenie drzwi wyjściowych oraz okien, tak aby chory nie mógł samodzielnie wydostać się z domu. Mieszkanie seniora powinno być funkcjonalne. Meble nie mogą mieć ostrych krawędzi, o które chory może zahaczyć i się skaleczyć. Najlepiej ograniczać również szklane elementy, mogące po stłuczeniu stanowić duże niebezpieczeństwo dla chorego. Pokój powinien być urządzony tak, aby zminimalizować ryzyko potknięcia się i wywrócenia. Dlatego wystające kable oraz przewody i dywaniki muszą zniknąć z podłogi, należy także zadbać o zabezpieczenie progów.

Ze względu na ciężki charakter choroby i otępienie, które dotyka osobę cierpiącą na Alzheimera, w zasięgu chorego nie mogą znaleźć się niebezpieczne przedmioty takie jak zapalniczka, leki, wszelkiej postaci szkło oraz urządzenia elektryczne, mogące spowodować wypadek. Kolejną rzeczą, jaka może okazać się niebezpieczna dla chorego, są kontakty, które należy zabezpieczyć. Aby przyczynić się do dobrego samopoczucia seniora, nie można zapominać o rozrywce. Chory powinien mieć swobodny dostęp do rzeczy, które lubi – mogą być to książki, gazety albumy ze zdjęciami, dzięki którym może poczuć się pewniej i bezpieczniej.

Należy pamiętać o tym, że Alzheimer wiąże się z otępieniem i zahamowaniem zdolności pamięciowych. Chorzy zapominają o wielu kwestiach, a fakty z przeszłości pamiętają wybiórczo. Sposób ich myślenia często pozbawiony jest logiki i dla innych niezrozumiały. Wyjaśnianie i udowadnianie winy jest często bezskuteczne, a seniorzy nie zdają sobie sprawy z błędów, które popełniają. Ważna jest próba zrozumienia oraz wsparcie okazywane ze strony osoby opiekującej się chorym. Wymaga to empatii oraz dużych pokładów cierpliwości, co bywa najtrudniejsze we współpracy z chorującym na Alzheimera.

Opiekując się osobą chorą na Alzheimera, należy pamiętać o tym, że senior wymaga troski i życzliwości, ale potrzebne jest także zdecydowanie i pewność siebie ze strony opiekuna. Wydawane polecenia i prośby kierowane w stronę chorego muszą być treściwe oraz wyrażone w prostym i zrozumiałym języku. Chory często potrzebuje dłuższej chwili na odpowiedź. Należy nastawić się na to, że istotne informacje będą musiały być wielokrotnie powtarzane. Opiekunowie muszą być wyrozumiali, także w przypadku złości i agresji ze strony chorego – nie powinni wdawać się w dyskusję, lecz starać się skierować uwagę seniora na inne kwestie. Chorzy dobrze reagują na pochwały, miłe gesty takie jak uśmiech, pogładzenie po dłoni.

Alzheimer – aktywność jest ważna!

Mimo często występującej apatii, trzeba zadbać o aktywność chorego. Dotyczy to zarówno ćwiczeń fizycznych, jak i umysłowych. Badania dowiodły, że ćwiczenia umysłu pozwalają na dłuższe zachowanie procesów takich jak koncentracja, zapamiętywanie, spostrzeganie. Nie są to skomplikowane zadania dla chorego – pytania o kolor bluzki, imię znajomej osoby, godzinę. Cennym ćwiczeniem jest czytanie (należy sprawdzać, czy chory rozumie treść lektury) oraz test na orientację w czasie (na stoliku chorego można umieścić kalendarz z przekładanymi kartkami). Hamulcem w rozwoju choroby są również ćwiczenia fizyczne, które powinny być dobrane przez specjalistę. Rolą opiekunki osób starszych jest dopilnowanie, aby senior regularnie ćwiczył. Dobrą radą jest dbałość o zachowanie codziennych rytuałów, dzięki czemu chory lepiej może odnaleźć się w otaczającym go świecie.

Osoby opiekujące się chorymi na Alzheimera powinny wiedzieć, na czym polega to ciężkie schorzenie, dzięki czemu lepiej zrozumieją chorego. Opiekunowie muszą być przygotowani na towarzyszące chorobie otępienie i zapominanie, powinni wykazywać empatię, a jednocześnie być zdecydowanymi w trosce o dobro swoich podopiecznych. Jeśli czujesz tę gotowość i chcesz sprawdzić się w pracy z seniorem, zobacz nasze oferty pracy dla opiekunek.